Chcąc zapewnić jednolitość stosowania rozdziału 11a ordynacji podatkowej, 31 lipca 2025 r. Minister Finansów opublikował kolejną interpretację ogólną z zakresu schematów podatkowych (MDR). Wskazał w niej, jak prawidłowo kwalifikować uzgodnienia polegające na podwyższeniu kapitału zakładowego spółki kapitałowej w przypadku, w którym nie nastąpi obowiązek zapłaty PCC lub podstawa opodatkowania tym podatkiem nie będzie obliczana od pełnej wysokości wniesionego wkładu – czyli m.in. w przypadkach wkładów niepieniężnych, których wartość przekracza wartość nominalną udziałów (akcji).
Skutki podatkowe podwyższenia kapitału
Zasadniczo, na gruncie PCC, w ramach podwyższenia kapitału zakładowego spółek kapitałowych mamy do czynienia z dwoma rodzajami skutków:
1) w przypadku pokrycia podwyższonego kapitału wkładami pieniężnymi – podstawą opodatkowania jest kwota wkładu przekazana na kapitał zakładowy;
2) w przypadku pokrycia podwyższonego kapitału wkładami niepieniężnymi podlegającymi VAT lub zwolnionymi z VAT – PCC nie powinien być pobierany.
Wyjątkami będą tu sytuacje wniesienia wkładów niepodlegających VAT, np. przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części lub wierzytelności.
Podwyższenie kapitału oparte na ujednoliconej dokumentacji
W składanych do Szefa KAS informacjach o schematach, uczestnicy takich uzgodnień zasadniczo wskazywali na spełnienie ogólnej cechy rozpoznawczej z art. 86a § 1 pkt 6 lit. d Ordynacji podatkowej, tj. znacznie ujednoliconej dokumentacji lub formie uzgodnienia, niewymagającej istotnych zmian w celu wdrożenia schematu u więcej niż jednego korzystającego.
W opublikowanej 31 lipca 2025 r. interpretacji ogólnej nr DTS5.8092.3.2025 Minister potwierdził, że powyższa cecha może mieć zastosowanie w omawianym przypadku. Czynności związane z podwyższeniem kapitału co do zasady enumeratywnie wskazane są w kodeksie spółek handlowych i każdy podmiot dokonujący takiej czynności w praktyce sporządza analogiczną dokumentację. Ewentualnie, dokumentacja przygotowana dla jednej spółki przez promotora, na ogół może być wykorzystana w innej spółce.
Co MF uznał za nieprawidłowe?
Minister za nieprawidłowe uznał z kolei raportowanie podwyższenia kapitału jako schematu w oparciu o inną ogólną cechę rozpoznawczą zawartą w art. 86a § 1 pkt 6 lit. f Ordynacji podatkowej, według której dochodzi do zmiany kwalifikacji dochodów (przychodów) do innego źródła dochodów (przychodów) lub zmiany zasad opodatkowania, których skutkiem jest faktycznie niższe opodatkowanie, zwolnienie lub wyłączenie z opodatkowania.
Podstawowy wniosek płynący z interpretacji ogólnej jest taki, że podmioty zobowiązane do raportowania muszą pamiętać o analizie kryterium głównej korzyści. Podwyższenie kapitału zakładowego może wiązać się z powstaniem korzyści podatkowej. Podstawowym jednak celem wniesienia wkładów do spółki jest jej dokapitalizowanie, a nie oszczędności podatkowe.
Zdaniem Ministra, nie dochodzi do zmiany kwalifikacji do innego źródła, ponieważ ewentualne wystąpienie nadwyżki wartości wkładu nad wartość nominalną udziałów, która jest przekazana na kapitał zapasowy (agio) nie skutkuje opodatkowaniem CIT lub PIT. Skoro nie dochodzi do opodatkowania, nie ma możliwości zmiany jego kwalifikacji.
Nie będzie schematem podatkowym sytuacja, w której, na podstawie obowiązujących przepisów:
- czynność nie będzie opodatkowana PCC lub
- podstawą opodatkowania PCC nie będzie pełna wysokość wnoszonego wkładu
– jeśli taka sytuacja wynika wprost z przepisów ustawy, ponieważ w takim przypadku nie dochodzi do wypełnienia kryterium głównej korzyści.
Determinujące kryterium głównej korzyści
Podstawowy wniosek płynący z interpretacji ogólnej jest taki, że podmioty zobowiązane do raportowania muszą pamiętać o analizie kryterium głównej korzyści. Podwyższenie kapitału zakładowego może wiązać się z powstaniem korzyści podatkowej. Podstawowym jednak celem wniesienia wkładów do spółki jest jej dokapitalizowanie, a nie oszczędności podatkowe.
Dlatego jeżeli w spółce dochodzi do podwyższenia kapitału, ponieważ ewidentnie potrzebuje ona środków finansowych, to – jak wskazuje Minister – ewentualna korzyść podatkowa nie jest zwykle głównym lub jednym z głównych celów takiego podwyższenia.
Zapisz się do naszego newslettera i otrzymuj praktyczne wskazówki dla Twojego biznesu.
Co będzie zatem schematem?
Obowiązek raportowania schematu może pojawić się w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego wkładem pieniężnym, przy okazji którego wspólnicy – chcąc celowo obniżyć podstawę opodatkowania PCC – nie podnoszą kapitału zakładowego o całą wartość wkładu pieniężnego.
Choć i w tym przypadku Minister Finansów pozostawia uczestnikom furtkę. Jeżeli bowiem taka potrzeba wynika np. z innego postanowienia umowy spółki bądź zawartej wcześniej umowy inwestycyjnej, to kryterium głównej korzyści również nie będzie spełnione.
Powolne prace nad nowelizacją
Praktyka stosowania przepisów o schematach podatkowych nie należy do najwdzięczniejszych, a treść aktualnych przepisów je regulujących dodatkowo nie ułatwia tego zadania. Dobrze więc, że Ministerstwo stara się wyjaśniać pojawiające się wątpliwości. Wydaje się, że po 6 latach obowiązywania przepisów w końcu zaczęto analizować i wyciągać wnioski z dziesiątek tysięcy zgłoszeń dokonanych przez podmioty zobowiązane.
Miejmy nadzieję, że wnioski te będą miały przełożenie na zintensyfikowanie prac Ministerstwa nad nowelizacją ordynacji podatkowej. Tymczasem mimo publikacji projektu zmian na stronach RCL w marcu 2025 r., nie widać istotnych postępów w pracach nad przepisami, które zgodnie z założeniami projektu miałyby zacząć obowiązywać już od 1 stycznia 2026 r.
Autor tekstu:
Patryk Chmiel
