Koniec problemu z przeterminowanymi fakturami zaliczkowymi? Zmiana stanowiska MF

Faktury zaliczkowe wystawione przedwcześnie nie są fakturami „pustymi”, a nabywca ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wykazanego na tego typu dokumentach. Po latach sporów z podatnikami, licznych negatywnych interpretacjach indywidualnych i wniesionych skargach kasacyjnych Ministerstwo Finansów wycofało się z odmiennego stanowiska, które konsekwentnie zajmowało od kilku lat. Z perspektywy branży leasingowej zmiana podejścia pozwoli na rezygnację z wystawiania faktur korygujących „do zera” i procedowania nowych faktur zaliczkowych, co było tyleż powszechną co uciążliwą praktyką.

Ustawa o VAT dopuszcza możliwość wystawienia faktury zaliczkowej przed otrzymaniem zaliczki, jednak nie wcześniej niż 60 dni (a do końca 2021 r. – 30 dni) przed jej zapłatą.

Faktura – przeterminowana, czyli „pusta”?

W praktyce biznesowej oczywiście występują jednak przypadki, w których pomiędzy wystawieniem faktury zaliczkowej a zapłatą zaliczki upływa okres dłuższy niż 60 (30) dni. Takie sytuacje występowały również w przypadku umów leasingu, w których z uwagi na wydłużenie okresu wydawania pozytywnej decyzji kredytowej (np. w związku z koniecznością ustanowienia zabezpieczenia do umowy leasingu) okres liczony pomiędzy fakturą zaliczkową wystawioną przez zbywcę a jej zapłatą był dłuższy niż 60 (30) dni.

W takich przypadkach organy podatkowe uznawały, że przekroczenie 60-dniowego (30-dniowego) terminu powoduje, że taka faktura jest fakturą „pustą”, a nabywca towaru lub usługi, który był jej odbiorcą nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z takiej faktury. Takie stanowisko Dyrektor KIS przyjmował konsekwentnie w wydawanych przez siebie interpretacjach indywidualnych. Spotykało się to oczywiście z oporem ze strony podatników, którzy zaskarżali takie rozstrzygnięcia, argumentując, że nie można mówić o fakturze pustej w sytuacji, w której rzeczywiście doszło do zapłaty zaliczki, nawet jeżeli faktura ją dokumentująca została wystawiona przedwcześnie. Z argumentacją podatników zgadzały się sądy administracyjne, a takie stanowisko (odmienne od zajmowanego przez fiskusa) stało się ugruntowaną linią orzeczniczą NSA, który oddalał skargi kasacyjne Dyrektora KIS.

Przełomowa interpretacja zmieniająca

Jak się wydaje, postawiony przed faktem dokonanym organ ostatecznie przyjął wykładnię prezentowaną przez podatników oraz sądy administracyjne i „odpuścił” walkę o uznanie faktur wystawionych przedwcześnie za „puste”. Przejawem tego jest zmiana z urzędu interpretacji indywidualnej z 6 listopada 2017 r. (nr 0111-KDIB3-2.4012.400.2017.2.MD), dokonana pismem Szefa KAS z 23 lipca 2025. DOP7.8101.28.2025.FMLM.

Organ uznał w niej za prawidłowe prezentowane od lat stanowisko podatników, zgodnie z którym przepisy dotyczące faktury „pustej” mają zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy dochodzi do realnego uszczuplenia zobowiązania podatkowego (a w konsekwencji dochodów Skarbu Państwa), a transakcja jest fikcyjna. O takiej sytuacji nie może być jednak mowy, jeżeli zbywca towaru lub usługodawca, który wystawił fakturę zaliczkową, taką zaliczkę faktycznie otrzymał.

Szef KAS przyjął wykładnię prezentowaną sądy administracyjne i uznał, że faktura wystawiona w terminie nie wcześniej niż 30 dni (obecnie 60 dni) przed upływem terminu otrzymania całości lub części zapłaty, ale faktycznie opłacona przez kontrahenta po upływie 60 dni (30 dni) od jej wystawienia, jest fakturą prawidłową, a wnioskodawca może ją rozliczyć w momencie powstania obowiązku podatkowego, tj. w miesiącu zapłaty.

Szef KAS uznał zatem, że faktura:

• wystawiona w terminie nie wcześniej niż 30 dni (obecnie 60 dni) przed upływem terminu otrzymania całości lub części zapłaty,
• ale faktycznie opłacona przez kontrahenta po upływie 60 dni (30 dni) od jej wystawienia

– jest fakturą prawidłową. Wnioskodawca może ją rozliczyć w momencie powstania obowiązku podatkowego, tj. w miesiącu zapłaty.

Zmiana korzystna dla branży leasingowej

Zmianę podejścia organów podatkowych do faktury zaliczkowej wystawionej przedwcześnie należy ocenić zdecydowanie pozytywnie. Cieszy, że po latach sporów z podatnikami i ukształtowaniu się ugruntowanej linii orzeczniczej sądów administracyjnych, argumentacja podnoszona w toku postępowań i wyrokach (przede wszystkim NSA) „przebiła się” do świadomości Ministerstwa Finansów, które postanowiło „odpuścić” walkę z podatnikami w tej materii.

Pozostaje nam żywić nadzieję, że w przyszłości organy zdecydowanie szybciej będą w stanie „zaszczepić” pozytywną (z perspektywy podatników) interpretację przepisów dokonywaną przez sądy administracyjne. Przykładem innego zagadnienia, w którym widoczny jest tego rodzaju opór Dyrektora KIS, jest wsteczna zmiana stawek amortyzacyjnych w podatkach dochodowych, w odniesieniu do którego konsekwencja organu jest bardzo zbliżona do tej, którą prezentował w rozstrzygnięciach dotyczących przedwcześnie wystawionej faktury zaliczkowej wystawionej w kontekście regulacji dotyczących „pustych” faktur.

Z perspektywy branży leasingowej zmianę stanowiska organów podatkowych również w mojej ocenie należy uznać za korzystną. Brak wątpliwości co do faktury zaliczkowej wystawianej przez zbywcę, w przypadku wydłużenia procesu wydawania decyzji kredytowej dotyczącej udzielenia finansowania w formie leasingu lub najmu, wpłynie na przyspieszenie procesu obsługi wniosków i uruchomienia umowy. Odpadnie bowiem etap korekty do „zera” przedwcześnie wystawionej faktury zaliczkowej i konieczność procedowania nowej faktury zaliczkowej.